ستاره شناسان نمی دانند که آیا در سیارات دیگر زندگی وجود دارد یا نه. اما اگر هم وجود داشته باشد، بیشتر احتمال دارد که روی سیاره ای که آب مایع دارد پیدا شود. چون که آب برای حیات بر روی زمین عامل اساسی است.

حالا، ستاره شناسان یک سیاره در فاصله ای دور را کشف کرده اند که می تواند آب داشته باشد. به این معنی که این احتمال وجود دارد در خارج از زمین هم زندگی وجود داشته باشد.

این تصویر، سیاره تازه پیدا شده را نشان می دهد که به دور یک ستاره کوتوله قرمز به نام  Gliese 581 می گردد. شاید روی سطح سیاره آب مایع وجود داشته باشد

این سیاره در منظومه شمسی ما نیست، بنابراین سیاره خارج از منظومه نامیده می شود. این سیاره به دور ستاره ای به نام Gliese 581 می گردد که حدود 116 تریلیون مایل از زمین فاصله دارد.

ستاره شناسان سیارات خارج از منظومه شمسی دیگری هم پیدا کرده اند. اما هیچ کدام به نظر نمی رسد که قابل سکونت موجودات زنده باشند. بیشتر آنها توپ های عظیمی از گاز هستند. بسیاری چنان به ستاره های آتشینشان نزدیکند که آب در آنها می جوشد و دیگران به قدری دورند که آب در آنها منجمد می شود.

سیاره جدید که خارج از منظومه شمسی است به قدری کوچک است که تلسکوپ نمی تواند تصویری از آن بگیرد. اما ستاره شناسان از روی شباهت ها، آن را مانند زمین دارای سطح جامد می دانند. به همان میزان دمای روی سیاره هم مهم است. این سیاره در منطقه ای که ستاره شناسان آن را منطقه گولدیلاکس "Goldilocks Zone" می نامند واقع شده. یعنی در یک منطقه دور از ستاره اش قرار گرفته که آن را نه خیلی گرم و نه خیلی سرد می کند و برای این که آب به صورت مایع باشد مناسب است.

ستاره شناسان به خاطر این که  نمی توانند این سیاره را ببینند، به وسیله رصدخانه "استپان اودری جنوا" در سوییس به ستاره Gliese 581نگاه می کنند تا سرنخ هایی درباره سیاره اش به دست آورند. آنها ستاره Gliese 581 را مطالعه کردند تا ببینند که آیا آن تکان می خورد یا نه. کشش جاذبه ای ضعیف سیاره ای که به دور یک ستاره می گردد می تواند باعث شود که ستاره به جلو و عقب حرکت کند. (برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این که ستاره شناسان چگونه سیارات دیگر را پیدا می کنند اینجا را کلیک کنید).

تیم رصدخانه "اودری" با استفاده از ابزاری به نام اسپکتوگراف، لرزش Gliese 581 را با ثبت الگوی تغییرات در نورش اندازه گیری کرد.

ابزارهای ستاره شناسان اطلاعات زیادی درباره سیاره جدید در اختیار آنها قرار داد. برای مثال این که این سیاره حدود پنج برابر وزن سیاره زمین را دارد و هر 13 روز یک بار به دور ستاره اش می گردد.

این سیاره همچنین در مقایسه با فاصله زمین از خورشید، به ستاره اش نزدیک تر است. اما ستاره Gliese 581 یک کوتوله قرمز است که نوعی ستاره است که سردتر از خورشید ما است. بنابراین شاید دما بر روی این سیاره در همان حدود دمای روی زمین باشد.

 به نظر بيشتر ما، آب و هواي زمین در جايي بالاي ابرها پايان مي يابد و 93 ميليون مايل يا 150 ميليون كيلومتر از فضاي بين زمين ما و ستاره اي كه مي بينيمش، يعني خورشید، فضاي سياه خالي يا به عبارتي خلأ است. اما آيا واقعاً اينطور است؟

بادهاي خورشيدي، روي کره مغناطیسی زمين (مغناکره)  تأثير مي گذارند

آب وهواي فضا

با چشم غيرمسلح فضا به نظر تهي، تاريك و بسيار عظيم است و خورشيد يك كره نوراني ساكن و بدون جنبش است. اما در حقيقت، فضا خالي نيست. چون كه ما در جو خورشيدي پويا و پرجنب و جوشی زندگي مي كنيم.

با پيدايش امواج راديويي، رم (RAM) رايانه و موشك در قرن بيستم، دانشمندان فهميدند كه آب و هواي زمين هزارها مايل به سوي فضا گسترده شده و خورشيد خيلي بيشتر از تنها نور روز را براي ما به ارمغان مي آورد. بر اساس مشاهداتي كه در فضا و روي زمين صورت گرفته، حالا فيزيكدان ها قلمروي غيرقابل مشاهده اي را در فضا مطالعه مي كنند كه به همان متغيري آب و هواي زمين و توفاني تر از قله يك كوه است. آنها اين را علم ژئواسپیس (geospace) می نامند. ژئو اسپیس به فضای خارجی تر زمین و در عین حال نزدیک به زمین (به اصطلاح فضا) گفته می شود. ژئواسپیس شامل جو بالاتر، یونوسفر و مغناکره (مگنتوسفر) است. منظومه شمسی ما همان بادهاي كيهاني، ابرها، توفان ها و توفندها را دارد كه دانشمندان آن را آب وهواي فضا مي نامند. مانند آب وهواي زمين، آب و هواي فضا هم مي تواند آرام يا وحشي باشد.

-آنچه كه بين زمين و خورشيد است تنها فضاي خالي نيست. زمين واقعاً در داخل جو خورشيد است و واقعاً در مقابل تشعشع و آب و هواي فضا آسيب پذير است.

-سيستم زمين ما به خورشيد وابسته است. هوا، آب، خشكي و زندگي ما همه از سوی خورشيد تحت تأثير قرار مي گيرند.

بسیاری بر این باورند که زمین در تابستان به خورشید نزدیک تر است و به همین دلیل هوا در این فصل گرم تر است. همچنین فکر می کنند در زمستان زمین از خورشید دورتر است و بنابراین این فصل سردتر است.
اما این استدلال درستی نیست.

این درست است که مدار زمین یک دایره کامل نیست. درنتیجه زمین در بخش هایی از سال نسبت به مواقع دیگر سال به خورشید نزدیک تر است. اما چنان که گفتیم این دلیل گرم تر یا سردتر شدن هوا نیست. چراکه در نیمکره شمالی وقتی زمین در نزدیک ترین فاصله اش از خورشید قرار دارد، زمستان است و در همین منطقه وقتی زمین در دورترین فاصله اش از خورشید قرار دارد تابستان است. بنابراین تغییر فاصله زمین با خورشید در طول سال، تفاوتی در آب و هوا ایجاد نمی کند. 
یعنی دلیل دیگری برای به وجود آمدن فصل ها وجود دارد.

این دلیل محور زمین است. محور زمین خطی فرضی است که از وسط زمین می گذرد و از بالا به پایین کشیده شده. زمین حول این محور می چرخد و هر روز هم یک دور کامل به دور آن می چرخد. به همین دلیل است که ما شب و روز داریم و همه بخش های زمین نیز هر روز هم در تاریکی و هم در روشنایی فرو می روند.

اما محور زمین راست و مستقیم نیست و به همین دلیل است که فصل وجود دارد. تصور بر این است که در زمان های خیلی قدیم، زمانی که زمین هنوز جوان بود، شیئی بزرگ به شدت به زمین ضربه زده و محور آن را کج کرده است. بنابراین محور زمین دیگر راست و مستقیم از بالا به پایین کشیده نشده و کمی بیش از یک ذره کج شده.

آن شیء بزرگی که به زمین برخورد کرده تیا (Theia) نامیده می شود. تیا سوراخ بزرگی را نیز در سطح زمین به جا گذاشته. این ضربه سخت، مقدار عظیمی گرد و غبار و نیز سنگی را به داخل مدار پرتاب کرده. بیشتر دانشمندان فکر می کنند که سنگ جدا و پرتاب شده از زمین، ماه ما باشد. 

همین طور که زمین به دور خورشید می گردد، درواقع نوک پیکان محور کج شده خود را همیشه در همان جهت دارد. بنابراین در طول سال، بخش های مختلف زمین اشعه مستقیم خورشید را دریافت می کنند. اگر در زمستان به آمریکای جنوبی بروید می توانید شنا کنید نه اسکی. گاهی اوقات این قطب شمال است که به جانب خورشید کج می شود (حدود تیر ماه) و گاهی اوقات این قطب جنوب است که به سوی خورشید می گردد (حدود دی ماه). در ماه تیر در نیمکره شمالی تابستان است، زیرا اشعه خورشید مستقیم تر از هر زمان دیگر سال به زمین می رسد. در دی ماه هم در نیمکره شمالی زمستان است چراکه این موقع زمانی است که قطب جنوب به سوی خورشید کج شده است.

شکل حقفیقی ماه چیست؟

ماه شاید از دور به شکل حبابی درخشان و مدور به نظر بیاید، اما اکنون محققان احتمال می دهند این کره بیشتر به شکل یک لیمو است که میانه آن متورم شده است.

45 سال پس از فرود انسان روی کره ماه، دانشمندان اعلام کردند در نهایت موفق شده‌اند شکل حقیقی ماه را کشف کنند: کره‌ای که کمی مسطح است اما در دو طرف آن برجستگی وجود دارد.

به گفته یان گریک بتل محقق دانشگاه کالیفرنیا سانتا کروز، ماه به لیمو ترشی شباهت دارد که بخش استوایی آن متورم شده‌است، یا به بادکنکی مملو از آب که با سرعت آن را بچرخانید.

تلاش‌ها برای مشخص‌کردن شکل حقیقی کره ماه همواره زیر سایه حضور حفره‌های بزرگ روی سطح این کره درخشان، ناکام باقی مانده‌است. همچنین وجود اختلاف و ناهمخوانی میان محاسباتی که از گذشته تاکنون انجام شده، تعیین شکل حقیقی ماه را ناپایان باقی‌گذاشته‌است.

به گفته محققان روی ماه هیچ فعالیت تکتونیکی مشابه آنچه در زمین رخ می‌دهد وجود ندارد، از این رو نامتوازن بودن آن همواره مایه شگفتی است. محققان برای غلبه بر مشکل حفره‌ها که مطالعات در زمینه شکل ماه را مختل می‌سازند، از نقشه‌های توپوگرافی بسیار دقیق ماه استفاده کردند که با استفاده از ارتفاع‌سنج‌های لیزری به‌دست آمده‌اند تا بفهمند پیش از ایجاد حفره‌ها،‌ سطح ماه چه شکلی داشته‌است.

نتیجه این بررسی نشان داد ماه چگونه شکل امروزی‌اش را به دست آورده‌است. شکل مسطح امروزی ماه به واسطه فرایند‌های گرانشی ایجاد شده که به گرمایش کشندی و یا شتاب‌ کشندی مشهور است، فرایندی که پوسته ماه را همزمان با پیدایشش دچار کشش کرده‌است. محققان بر این باورند تورم استوایی ماه احتمال زیاد به دورانی باستانی بازمی‌گردد که طی آن کره درخشان هنز در چرخش بوده،‌اما به‌تدریج و با دور شدن از زمین ثابت و منجمد شده و شکل تورم استوایی آن نیز ثابت شده‌است.

وقتی ذرات گرد وغباری که در فضای بین سیارات قرار دارند وارد جو زمین می شوند در اثر سرعت بالا و اصطکاک شدید به وجود آمده می سوزند و به صورت شهاب دیده می شوند. در آسمانی صاف و تاریک ممکن است در هر ساعت چند  شهاب مشاهده کنید که در نقاط مختلف آسمان ظاهر و به سرعت محو می شوند. اما در شبهای خاصی از سال تعداد شهابها به یکباره زیاد می شود که به این پدیده «بارش شهابی»  گفته می شود. بارش های شهابی در اثر ورود توده ای از ذرات به جو زمین به وجود می آیند. این ذرات با سرعت های زیاد(چند ده کیلومتر در ثانیه) و تقریبا” به طور موازی وارد جو می شوند. در نتیجه از دید ناظر زمینی به نظر می آید که همه شهابها از یک نقطه آسمان خارج می شوند که به این نقطه کانون بارش گفته می شود. کانون بارش در هر صورت فلکی باشد، بارش شهابی به نام آن خوانده می شود. منشاء بسیاری از بارش های شهابی، دنباله دارها هستند. این صخره های یخی با حرکت خود ذرات ریزی به جا می گذارند. با  نزدیک شدن دنباله دار به خورشید تعداد ذرات به جا مانده افزایش می یابد. بنابراین مدار دنباله دار مملو از ذراتی می شود که با همان سرعت دنباله دار و تقریبا” در همان مدار به دور خورشید گردش می کنند. به دلیل حرکت متناوب زمین به دور خورشید ، سیاره ما در زمان مشخصی از سال به نزدیکی مدار دنباله دار می رسد و با برخورد به این ذرات بارش شهابی رخ می دهد…

تاریخچه
بارش شهابی برساووشی یکی از معروفترین بارش های شهابی سالیانه است که در۲ ۲-۲۱ مرداد به اوج فعالیت خود می رسد. شاید به جرات بتوان گفت که بارش شهابی برساووشی، یکی از شورانگیزترین فستیوالهای سالیانه نجومی باشد که در شب های گرم تابستان منجمان آماتور را گردهم می آورد. نخستین گزارشات رصد این بارش به بیش از ۲۰۰۰ سال پیش بر می گردد که در شرق دور(چین،ژاپن و …) ثبت شده است. دنباله دار منشاء بارش برساووشی دنباله دار سویفت-تاتل است که در سال ۱۸۶۲ توسط لوییس سویفت از نیویورک و هورس تاتل از رصدخانه هاروارد کشف شد. چند سال پس از کشف این دنباله دار بود که «شیاپارلی» با کمک محاسباتش نشان داد که دنباله دار سویفت-تاتل منشاء بارش شهابی است. این اولین بار بود که ارتباط بارش شهابی و دنباله دار به اثبات می رسید. افزایش فعالیت بارش برساووشی در سالهای ۶۳-۱۸۶۱ تایید کننده این مطلب بود. دوره تناوب دنباله دار سویفت-تاتل حدود ۱۳۰ سال است و آخرین بار در اوایل ده ۱۹۹۰ به حضیض خود رسید و در سالهای۱۹۹۲و ۱۹۹۱ سرعت ساعتی سمت الراسی(ZHR) آن به بیش از ۲۰۰ رسید. اما در سالهای بعد بارش برساووشی به فعالیت معمول خود ادامه داد تا اینکه همانطور که انتظار می رفت در سال ۲۰۰۴ ZHR این بارش به۲۰۰ رسید. اما در سالهای اخیر بارش شهابی معمولی داشته است و باید منتظر افزایش فعالیت آن در سال ۲۰۲۸بمانیم.
صد و ثبت بارش شهابی
اختر شناسان بارش های شهابی را با روش های مختلفی همچون رصد مرئی ، رادیویی با تصویربرداری ویدئویی و حتی با تلسکوپ ( در برخی از بارش های کم شمار ) بررسی می کنند.
با این روش ها ، تا کنون بیش از ۵۰ بارش شهابی بررسی شده است. یکی از رایج ترین و کم هزینه ترین روش ها، رصد مرئی است ، یعنی تماشای مستقیم شهاب ها که به یکی از علاقه مندی های اصلی منجمان آماتور امروز تبدیل شده است. جدول ۱ ، مهم ترین بارش های شهابی سال را مشخص شده است. بررسی بارش های شهابی از اوایل قرن نوزدهم میلادی و به ویژه پس از ظهور با شکوه بارش شهابی اسدی در سال ۱۸۳۳ میلادی جنبه ی علمی به خود گرفت و در دو قرن گذشته نتایج رصد های آن در مجلات مختلفی به چاپ رسیده است. نخستین پرسش منجمان آماتور برای آغاز رصد بارش های شهابی این است که چه چیز هایی را باید رصد کنیم؟ چگونه رصد کنیم و رصد هایمان را ثبت کنیم ؟ پاسخ این پرسش وابسته به هدف از رصد بارش شهابی است. گاهی رصدگر با وجود آنکه دلباخته ی زیبایی های آسمان شب است اما فقط به منظور تماشای این پدیده چشم به آسمان دوخته است . او از دیدن هر تیر شهاب لذتی بی اندازه می برد . اما رصدگر دیگری قصد دارد در کنار این شوق زیبا ، کار علمی انجام دهد . در این حالت باید در ثبت مواردی از بارش شهابی کوشش کند تا گزارش او کاربرد علمی داشته باشد . 
هر شهابی که در آسمان ظاهر می شود ، دارای مشخصاتی است که لازم است ابتدا با آنها آشنا شویم :

قدر :
شهاب ها هم مانند ستاره ها درخشندگی متفاوتی دارند که با مقیاس قدر بیان می شود.قدر شهاب بیانگر مقدار روشنایی آن در هنگام اوج درخشش است. قدر شهاب را به کمک مقایسه ی درخشندگی اش با ستاره ها می توان تعیین کرد که البته این کار تقریبی است و با تمرین و تجربه می توان دقت آن را بالا برد(جدول ۲) . البته ارتفاع ظهور شهاب و در نتیجه اثر جو زمین موجب افت درخشندگی شهاب می شود. در صورتی که ارتفاع شهاب بیش از۶۵ درجه از افق باشد، این اثر محسوس نیست. ولی در ارتفاع ۴۵ تا ۶۵ این افت نورانیت به به اندازه ی نیم واحد قدر است و با کاهش ارتفاع شهاب در آسمان این اثر بیشتر می شودبه طوری که افت درخشندگی در ارتفاع حدود۱۵ درجه به ۳ واحد قدر می رسدکه باید به نوعی در ثبت اطلاعات در نظر گرفته وتصحیح شود.
طول رد:
برخی از شهاب ها رد بلند و برخی دیگر ردی کوتاه دارند . طول ظاهری مسیری که یک شهاب طی می کند طول رد گفته می شود و بر حسب درجه بیان می شود. برای اندازه گیری این کمیت می توانید از همان مقیاس های رایج زاویه سنجی استفاده کنید .
رنگ:
شهاب ها رنگ های مختلفی دارند . وقتی جسم سازنده ی شهاب ( شهابواره ) وارد جو می شود ، با برخورد به مولکول های گاز می سوزد و گرمای آن موجب یونیزه شدن گازهای اطراف می شود . رنگ شهاب نشان دهنده ی رنگ عنصری است که بیش از همه یونیزه شده است . به عنوان مثال رنگ سبز نشان دهنده ی اکسیژن جو ، رنگ آبی مربوط به نیتروژن جو و رنگ زرد مربوط به سدیم موجود در شهابواره است . اگر هم سرعت شهاب بسیار زیاد باشد معمولا” به رنگ سفید دیده می شود.
مدت دوام:
درخشش شهاب ها نا پایدار است و به سرعت خاموش می شوند. شما فقط می توانید شهاب ها را بر حسب مدت دوامشان به چند دسته سریع ، متوسط و کند تقسیم کنید . البته به کمک روشی در عکاسی از شهاب ها می توان مدت دوام آن ها را تعیین کرد. روش کار به این صورت است که پنکه ای کوچک را در جلوی عدسی دوربین عکاسی نصب می کنیم و عکاسی بلند مدت را آغاز می کنیم. به دلیل حرکت متناوب پره ی پنکه از جلوی دریچه ی دوربین در صورتی که شهابی از میدان دید دوربین بگذرد، تصویر شهاب درآن یک خط پیوسته نخواهد بود و تصویر منقطع است. با شمارش تعداد برش های رد شهاب و آگاهی از تعداد دور موتور پنکه در ثانیه می توان مدت دوام شهاب را تعیین کرد.
دود:
بعضی از شهاب ها پس از خاموشی ، از خود در آسمان رد دود مانندی به جا می گذارند. دود آذر گوی ها ، یعنی شهاب های پرنورتر از سیاره زهره تا چند دقیقه در آسمان دیده می شود. اما سرانجام برا ثر جابه جایی لایه های جوی ، پخش و ناپدید می شود .

سرعت ساعتی سمت الرأسی :
مهمترین مشخصه هر بارش ، تعداد شهاب های آن است . بارش های شهابی هر سال در زمان مشخصی روی می دهند . در دوره ای چند روزه ، هنگامی که زمین از مدار دنباله دار مزبور می گذرد . تعداد شهاب ها به میزان قابل توجهی افزایش و سپس کاهش می یابد . بیشترین تعداد شهاب های هر بارش را با کمیتی به نام ” سرعت ساعتی سمت الرأسی ” ( ZHR ) بیان می کنند . ZHR تعداد شهاب های قابل مشاهده برای یک نفر در مدت یک ساعت و در شرایط مناسب است . یعنی در شرایطی که کانون بارش در سمت الرأس ( بالاترین نقطه در آسمان ) و آسمان کاملا” صاف و تاریک باشد. منظور از آسمان تاریک ، آسمانی با حد قدر ۶/۵ است .در واقع ZHRنرخ ساعتی شهاب ها است که واقع گرایانه حساب شده است. ولی از آنجا که به طور معمول این شرایط فراهم نیست، اختر شناسان تلاش می کنند تا آن را محاسبه و حتی پیش بینی کنند. اما کار به این سادگی ها هم نیست. بسیار اتفاق می افتد که در یک شب دو یا چند بارش فعال هستند و شما برای محاسبه ZHR هر بارش لازم است شهاب های بارش های مختلف را از هم تفکیک کنید. بعضی از شهاب ها هم پراکنده هستند. اصولا” شهاب های پراکنده به شهاب هایی گفته می شوند که جزء هیچ یک از بارش های شناخته شده نباشند. بنابر این باید به شهاب های پراکنده هم توجه کنید. از طرف دیگر شهاب های یک بارش دقیقا” از خود کانون ظاهر نمی شوند. اگر رصد گری رد یک شهاب را در جهت معکوس ادامه دهد به کانون ختم می شود. شهاب های یک بارش حتی در فاصله ی بیش از۵۰درجه ای کانون هم ظاهر می شوند. اگر رصد گری بخواهد به همه ی این مسائل توجه کند و مشخصات شهاب ها را هم تخمین بزند و یادداشت کند ، با مشکل مواجه می شود. اما ناراحت نباشید، با یک رصد گروهی و تقسیم کارها می توانید به تمامی این نکات توجه کنید و یک گزارش کامل به دست آورید. یا آنکه به صورت فردی رصد کنید و فقط بخشی از آسمان را زیر نظر بگیرید و سپس ZHR را برای سراسر آسمان تخمین بزنید. در بارش های شهابی که تعداد شهاب ها به بیش از چند صد عدد در ساعت می رسد ( مثل بارش اسدی در سال های اخیر ) دیگر فرصتی برای ثبت تمام مشخصات شهاب ها نیست . در چنین شرایطی مهمترین مشخصه ها مثل تعداد شهاب های بارش مورد نظر در بازه های زمانی مختلف و وضعیت رصدی آسمان ( مثل حد قدر و در صد ابری بودن آسمان ) ثبت می شوند.

ستاره‌شناسان و دانشمندان علم نجوم اعلام کرده‌اند که در این تاریخ، ماه به میزان ۱۴ درصد بزرگتر و حدود ۳۰ درصد روشن‌تر خواهد بود.در این زمان ما می‌توانیم شاهد پدیده‌ی “ابرماه” یا ماه افروختگی باشیم. یگانه ماه درخشان کره زمین در این زمان از بقیه‌ی شب‌ها روشن‌تر و بزرگتر دیده خواهد شد.

وقتی ماه در حالت بدر به نزدیک ترین فاصله خود از زمین می‌رسد و درخشان تر و بزرگتر از همیشه دیده می‌شود، ماه افروختگی یا ابَرماه (سوپرمون) روی می‌دهد. این اتفاق در هر ۴۱۲ روز یکبار پیش می‌آید.
ماه، هر چهار هفته (دقیقتر، هر ۲۷ روز و ۷ ساعت و ۴۲ دقیقه و ۲۴ ثانیه یکبار (۲۷٫۳۲۱ روز)، فاصله اش با زمین به نزدیکترین حّد می‌رسد. البته در دوره فوق، یکبار هم از زمین دور دور می‌شود.

اگرچه ماه هر چهار هفته یکبار به حضیض مداری می‌رسد و به زمین نزدیک نزدیک می‌شود اما همیشه در حالت بدر نیست که ماه افروختگی یا ابرماه روی دهد.

محققان ناسا با بررسی این نقش می‌گویند: طبق گزارشات به‌رغم فاصله ۷۷۸ میلیون كیلومتری از خورشید، نیروی جاذبه ابرغول گازی به حدی بوده كه روی سیارك‌ها، ستارگان دنباله‌دار و تحولات جوی در زمین تأثیر زیادی داشته است.

 به گزارش علوم بلاگ به نقل از خبرنگار فناوری‌های نوین باشگاه خبرنگاران؛ سیاره مشتری از دیرباز تا كنون نقش مهمی را در حیات كره‌ی زمین ایفا كرده كه عملا این نقش نوعی تكمیل كننده سایر عوامل محیطی است.

محققان ناسا با بررسی این نقش می‌گویند: طبق گزارشات به‌رغم فاصله ۷۷۸ میلیون كیلومتری از خورشید، نیروی جاذبه ابرغول گازی به حدی بوده كه روی سیارك‌ها، ستارگان دنباله‌دار و تحولات جوی در زمین تأثیر زیادی داشته است.

این تحقیق نشان می‌دهد كه اندازه بزرگ و كشش جاذبه قوی این سیاره، خرده ریزهای خطرناك باقی مانده از اجرام آسمانی را به سوی خود كشیده و آنها را از حركت بسوی زمین، باز می دارد، یا به نوعی سپر گونه عمل نموده است.

دانشمندان معتقدند میلیاردها سال پیش نیروی جاذبه مشتری نخستین علائم حیات‌بخش در محیط زمین را به‌وجود آورده است و نقش بسزایی در تنوع آب و هوایی در زمین گذاشته است.

مشتری می‌تواند ۱۳۰۰ زمین را در خود جای دهد اما با این وجود این جرم زیاد، چگالی مشتری در حدود یك چهارم چگالی زمین می‌باشد چرا كه بیشتر سیاره از عناصر سبك هیدروژن و هلیوم ساخته شده‌ است.

به دلیل گرانش بسیار قوی مشتری كه قوی‌ترین میدان مغناطیسی را در منظومه شمسی داشته و ۱۴ بار نیرومندتر از زمین می‌باشد.

گازهای هلیوم و اكسیژن بخش بسیار زیادی از مواد تركیبی این غول كیهانی را تشكیل می‌دهند اما بارزترین ویژگی‌ مشتری، لكه سرخ‌گون و بزرگ آن است كه همانند گردبادی بی‌وقفه جریان دارد و رنگ لكه پیوسته تغییر می‌كند.

محققان بر این باورند كه وجود كم فسفر و گوگرد در كریستال‌های آمونیاك دلیل تحول رنگ لكه است. این طوفان قطری سه برابر قطر زمین دارد و مدت طولانی است كه به دور مشتری در حركت است و سرعت حركت آن به حدود ۳۵۰ مایل بر ساعت می‌رسد.

ابعاد لكه سرخ ۲۴۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ كیلومتر در جهت شرق به غرب و ۱۲۰۰۰ تا ۱۴۰۰۰ كیلومتر در جهت شمال به جنوب است. این لكه در اصل یك طوفان چرخنده دائمی در ناحیه °۲۲ در جنوب استوای مشتری است كه دست كم ۱۷۷ سال است كه وجود دارد و احتمالاً ۳۴۲ سال دیگر نیز ادامه خواهد داشت.

نقطه کوانتومی چیست؟

موادی از قبیل سولفید سرب، سولفید روی، فسفات ایندیوم و غیره بسته به اندازه، طول موج یا رنگ معینی از نور را پس از تحریک الکترون ها با استفاده از یک منبع خارجی از خود ساطع می کنند. انتشار نور توسط نقاط کوانتومی در تشخیص های پزشکی کاربرد فراوانی دارد. این نقاط به صورت برچسب فلوئورسانتی عمل می کنند با این تفاوت که در برابر درخشان شدن خاصیت و توانایی خود را از دست نمی‌دهند و در برابر تعداد سیکل های تحریک و انتشار نور مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند.

کاربردهای نقاط کوانتومی

 نقاط کوانتومی می توانند به گونه ای تنظیم شوند که در رنگ های مختلف با یک طول موج نور معین بدرخشند. به عبارتی می توانیم نقاط کوانتومی را بسته به فرکانس مورد نیاز نور انتخاب کنیم و باعث شویم تا یک گروه از نقاط کوانتومی مشابه گروه دیگری با یک یک طول موج بدرخشند. این امر به برچسبهای چندگانه امکان می دهد تا با استفاده از یک منبع نور وارد ردیابی شوند.

در دانشگاه فنی جورجیا و مرکز تحقیقات کمبریج ار نقاط کوانتومی در تصویر برداری سلول های تومور در موش استفاده شده است. این نقاط کوانتومی از هسته های کادمیومی به قطر 5 نانومتر که با سولفید سلینید پوشیده شده بودند درست شده بودند و توسط پوششی از پلیمر محافظت می شدند تا از حمله آنتی بادی های بدن موش به آنها و نیز نشت یونهای کادمیوم و سلینیوم سمی در بدن جلوگیری شود.

به پوسته خارجی این نقاط کوانتومی آنتی بادیهایی متصل شد تا به صورت هدفمند به سلول تومور پرستات متصل شوند.

 نقاط کوانتومی با کمک جریان خون و از طریق تزریق وارد بدن شده و در محل تومور جمع شدند تا علاوه بر ایجاد قابلیت آشکار سازی در تصویربرداری به درمان و نابودی این سلولهای تومور نیز کمک نمایند.

امروزه از نقاط کوانتومی در تشخیص مرز واقعی بین سلولهای سالم و سلولهای تومور در مغز کمک گرفته می شود. تیمی از محققان از بنیاد کلینیک کلیولند اعلام داشته اند که نقاط کوانتومی در هنگام تزریق به حیوانات مبتلا به تومور مغزی در محل تومور تجمع می کنند این نقاط کوانتومی قابل رویت هستند و حتی زمانی که تحت تابش قرار نمی گیرند نیز مرئی می باشند.

 نتایج کار این تیم تحقیقاتی در مجله نئوسرجری درج شده است. بر این اساس زمانی که حجم زیادی از نقاط کوانتومی به موشهای مبتلا به تومور مغزی تزریق شد، نانوکریستال های فلوئوروسانت در سلول های ایمنی موش ها (ماکروفاژها ) تجمع می کنند. این سلولها می توانند از سد بین مغز و خون بگذرند و در اطراف سلولهای مغزی جای گیرند.

زمانی که نور آبی یا نور ماورای بنفش به آنها تابانده می شود از خود نور فلوئورسانس قرمز ساطع می کنند. محقق این نور را با استفاده از دوربین های دیجیتالی ویژه ، وسایل اسپکتروسکوپی اپتیکی یا میکروسکوپ فلوئورسانس میدان تاریک دریافت می کنند و بدین ترتیب مکان دقیق تومور و حدفاصل آن با بافت سالم را تعیین می‌کنند.